Ürtiker Ve Anjiyoodem
Urtiker deri, ve mukozaların kisa sureli kaşıntılı kabarikliklarina verilen isimdir. Bu kabarikliklar kucuk capli kan damarlarindan dokulara sıvı sızması sonucu oluşur. Ürtiker semptomları 6 haftadan az surmus ise akut; gunluk olarak en az 6 hafta devam etmisse kronik olarak isimlendirilir.
Sıklığı nedir?
İnsanların % 15-25’i hayatin herhangi bir doneminde en az bir kez ürtiker atağı geçirir. Kronik ürtiker ise toplumun en az % 0.1-3’unu etkilemektedir.Kronik ürtiker daha cok orta yaslarda gozlenirken, akut ürtiker ise cocuk ve genclerde daha sıktır.
Neden olur?
Hastaların çoğunda altta yatan bir neden bulunamazken bazı hastalarda ilçlar (antibiyotik, ağrıkesici), üst solunum yolu enfeksiyonları, eşlik eden böbrek, karaciğer hastalıkları, psikolojik rahatsızlıklar ürtikerin nedeni olabilir. Otoimmun hastalıklar bazen ürtikerin nedeni olabilmektedir. Bazen de fiziksel uyarılar (basınç, sıcak, soğuk vs) ürtikeri tetikleyebilir.
Urtikere neden olabilecek faktorler genis bir liste olusturmaktadir. Bunlar arasinda en onemlileri ilaçlar, yiyecekler, infeksiyonlar ile bazi fiziksel uyaranlardir
Besinler: yer fistigi, fistik, baklagiller, deniz kabuklulari, balik, yumurta, sut, soya, bugday, besin katki maddeleri, çilek, domates, karides, istakoz, peynir, ıspanak, patlıcan
Organik maddeler: prezervatifler, lateks, venomlar (ari)
Ilaclar: penisilin, sefalosporin, aspirin, NSAID, insulin, asilar, kan urunleri, Opiatlar (morfin, kodein), vankomisin, aspirin, radyokontrast maddeler, dextran, kas gevseticileri, safra tuzlari,
Aeroallerjenler: ev tozu akari, polenler, mantarlar, hayvan tuyu
Enfeksiyonlar: Viral (CMV, EBV, hepatit virusleri), paraziter, fungal ve bakteryel
Bulguları nelerdir?
Urtikeryal lezyonlar, yuvarlak veya duzensiz kaşıntılı odemli papul ve plaklardir . Bazen halka şeklinde olabilir. Buyuklukleri birkac mm ila birkac cm olabilir. Lezyonlar deride herhangi bir yerde olusabilir ve kaşıntı ile birlesebilirler.
Anjiyoödem ise sert, sinirlari belirsiz, kaşıntısız soluk gorunumlu, derin mukozal veya subkutan şişlik ile karakterizedir. Yuz (dudak, gozkapaklari), eller, kalca, genital bolge, karin icindeki organlar (GIS,GUS), dil veya ust solunum yolu (larinks) etkilenebilir.
Urtikerli hastalarin % 94’unde kasinti en onemli yakinmadir.