Güneşe bağlı lekeler farklı şekillerde ortaya çıkabilir. Bunlardan en sık görüleni halk arasında gebelik lekesi, gebelik maskesi adıyla da bilinen melasmadır.
Melazma güneşe maruz kalan bölgelerde, özellikle yüzde ortaya çıkan, deride renk koyulaşması ile seyreden ve nispeten yaygın olarak gözlenen bir hastalıktır. Özellikle UV ışınlarının yoğun olduğu bölgelerde yaşayan, koyu tenli kadınlarda daha sık rastlanmaktadır.
Melazmanın kesin nedeni bilinmemeke birlikte gebelik, doğum kontrol hapları, genetik, güneşe maruz kalma, kullanılan bazı kozmetik ürünler, tiroid fonksiyon bozukluğu, ve antiepileptik ilaçlar gibi bir çok faktör ortaya çıkmışından sorumlu olabilmektedir. Melazma gebe kadınların yaklaşık %75 inde ortaya çıkmaktadır ve gebelik ile ilgili en rahatsız edici kozmetik değişikliktir.
Gebelik veya oral kontraseptif kullanımı ile ilgili olmayan idiyopatik melazma da hafif hormonal değişiklikler veya yumurtalıklarla ilgili fonksiyon bozuklukları hastalığın ortaya çıkışından sorumlu olabilmektedir. Melazma erkeklerde de görülebilir, kadınlarla aynı klinik ve histolojik özellikleri gösterir ama hormonal faktörlerin rolü erkeklerde çok belirgin değildir.
Hastalığın tanısı klinik bulgularla konur. Melazma hastalarında tipik olarak yüzde (yanaklar, alın, üst dudak ve çeneyi ) yerleşen yama şeklinde koyu renkli lekeler vardır.
Melazma melanin pigmentinin derideki yerleşimine göre epidermal, dermal ve mixed olarak sınıflandırılır. Pigment hücreleri epidermal yerleşimli ise Wood ışığı altında leke koyulaşırken, dermal yerleşimli olduğu durumlarda renk değişimi gözlenmez. Mixed olan tipinde ise bazı alanlarda renk koyulaşırken bazı alanlarda rengin değişmediği gözlenir. Gün ışığında epidermal form açık kahverengi, mixed tip koyu kahve rengi, dermal tip ise mavi-gri olarak gözlenir. Epidermal form renk açıcı tedavilere ve kimyasal soyma işlemine daha iyi yanıt vermektedir.
